Theo sử thi của người Mạ, thời xa xưa, cộng đồng người Châu Mạ lập làng, sinh sống yên lành trên đỉnh núi. Trong làng có nàng H’Bung xinh đẹp, tài giỏi, sống trong gia đình giàu sang nhưng rất siêng năng nên nhiều trai làng yêu mến, theo đuổi. Nàng H’Bung ưng chàng K’Jang vạn vỡ khỏe mạnh, chăm chỉ. Để cưới vợ, chàng trai phải chuẩn bị tiền của làm hồi môn theo yêu cầu của nhà gái, K’Jang cần mẫn làm việc gom góp tiền của để cưới nàng H’Bung. 
Trong một chuyến rong chơi, chàng Jong’Kjang là một người có vị thế bên dãy núi Nâm Nung đến Tà Đùng. Đêm nằm nghe âm thanh réo rắt, chàng tỉnh dậy, lần theo tiếng nhạc và nhìn thấy một cô gái xinh đẹp đang dệt thổ cẩm, chiếc vòng B’rlêm đeo bên thắt lưng đung đưa theo nhịp tạo thành bản nhạc. Say mê nhan sắc, chàng Jong’Kjang ngỏ lời làm quen, nhưng bị người đẹp từ chối. Quyết tâm bắt được nàng về làm vợ, Jong’Kjang phá hết những suối nước 3 nhánh mà dân làng sinh sống. Nàng H’Bung phải chịu chấp nhận cưới Jong’Kjang để cứu dân làng. Jong’Kjang bắt nàng về chung sống ở núi Nâm Nung, sinh được 3 người con trai.
Sống ở Nâm Nung, nàng H’Bung vẫn buồn bã nói với các con: “Đất mình đang ở là đất của người ta, nước mình đang uống là nước của người ta”, rồi chỉ về hướng núi Tà Đùng bảo: “Đất, nước kia mới là của mình”. Jong’ Kjang biết chuyện trách mắng, nàng H’Bung giận dỗi đưa con trở về núi Tà Ðùng. Sau đó, Jong’Kjang mang quân đến phá làng, chặt cây, giết hại muông thú, đạp bằng ngọn núi Tà Ðùng. Chàng K’Jang khỏe mạnh đã dùng tay chống đỡ, ôm chặt ngọn núi.
Ngày nay, trên đỉnh Tà Đùng vẫn còn hai ngọn núi nhỏ được cho là dấu tích bàn tay K’Jang đỡ cho ngọn núi lớn không bị đổ. Dân làng đặt tên cho hai ngọn núi nhỏ đó là Khéckhal.
Những buôn làng của người Mạ nằm dưới chân núi Tà Đùng vẫn thấy những dấu tích của tục cà răng, căng tai. Tục này không chỉ có ý nghĩa làm đẹp cho cá nhân mà còn chứng tỏ lòng dũng cảm, sự trưởng thành của các thành viên trong cộng đồng. Nhờ đó, người con trai được lấy vợ, người con gái được lấy chồng.
“ Vịnh Hạ Long Tây Nguyên”
Từ thị xã Gia Nghĩa đi thêm 48 km theo quốc lộ 28, con đường dốc quanh co sẽ đưa bạn đến với hồ Tà Đùng thuộc xã Đắk Som, huyện Đắk G’long. Vốn là một vùng thung lũng bên núi Tà Đùng, hồ nổi bật như một mặt gương trong vắt phẳng lặng, với hơn 48 hòn đảo lớn nhỏ và được mệnh danh là “ Vịnh Hạ Long của Tây Nguyên”
Giữa núi rừng hoang sơ hùng vĩ, vẻ đẹp nên thơ của hồ dường như làm bức họa thiên nhiên trở nên hài hòa hoàn hảo. Cộng với không gian yên bình, biệt lập, hồ Tà Đùng mang đến cho du khách phút thảnh thơi hòa mình vào thiên nhiên. Hồ đẹp nhất từ tháng 8 đến cuối năm, khi nước được tích lại, dâng cao, hòa sắc xanh cùng màu xanh mướt của cây cối xung quanh. 
Đến đây quý khách có nhiều lựa chọn cho mình một hành trình thích hợp: Dạo thuyền trên hồ, câu cá giải trí, tham quan nhà máy thủy điện Trị An 4, Cấm trại ở trên đảo hay tham gia chinh phục đỉnh núi Tà Đùng…Quý vị cũng có thể ngồi giữa khoảng không gian núi rừng yên tĩnh nhắm nháp ly cà phê nhìn xuống hồ đẹp như một bức tranh nhiều màu sắc.