Lịch sử của nghệ thuật batik

Những dấu tích được tìm thấy ở Viễn Đông, Trung Đông, Trung Á và Ấn Độ cho thấy nghệ thuật batik đã xuất hiện từ hơn 2500 năm trước. Ấn Độ là quốc gia tìm thấy dấu tích của batik sớm nhất. Những mẫu quần áo khai quật được từ một số ngôi mộ cổ cho thấy Batik đã xuất hiện từ khoảng thế kỷ thứ 5 trước công nguyên.
 
Inđônêxia, đặc biệt là hầu hết các hòn đảo Java, cũng là nơi mà nghệ thuật batik đạt đến đỉnh cao nhất. Người Hà Lan đã đem thợ thủ công Indonesia để dạy nghề này cho các cai ngục trong một số nhà máy ở Hà Lan từ 1835.

Đầu những năm 1900, các nhà máy ở Đức và Thụy Sĩ cũng đã áp dụng một số quy tắc của nghệ thuật Batik vào phân xưởng sản xuất vải của mình.

Ngày nay, nghệ thuật batik không còn được sử dụng nhiều như thời gian trước và cũng đang dần bị mai một do sự phát triển của các công nghệ in nhuộm tiên tiến và hiện đại, Tuy nhiên, với du khách và những người yêu thích sự thủ công tinh xảo thì đây vẫn là những thớ vải tuyệt mĩ nhất.
 
Quy trình nhuộm vải bằng nghệ thuật batik

Đầu tiên là công việc vẽ các họa tiết bằng sáp trước khi nhuộm. Để tạo ra những nét hoa văn tinh xảo, các nghệ sĩ có thể sử dụng nhiều phương thức khác nhau như bàn khắc, khuôn in, các công cụ khác nhau để phủ sáp ong và nhuộm trên các chất liệu như lụa, bông, len, da, giấy hoặc thậm chí gỗ và đồ gốm.

Để vẽ được những hoạ tiết nhỏ, người ta sử dụng một công cụ có tên là canting (hay tjanting). Nó cấu tạo như những chiếc bút mực vậy với cán bằng gỗ hay kim loại để đựng dung dịch sáp nóng và một đầu ống kim nhỏ để vẽ. Với chiếc bút canting trên tay, người nghệ sĩ batik với bàn tay tài hoa của người họa sĩ sẽ vẽ lên những họa tiết tuyệt vời nhất, tinh xảo nhất. Ngoài ra, người ta có thể sử dụng các phương pháp khác như đổ trực tiếp sáp lên vải, dùng bút lông để vẽ sáp, dùng bản khắc.

Sau khi đã qua nhuộm, vải là những hung lên đến khô. Sau đó, nó được nhúng vào một dung môi để hòa tan hết sáp, hoặc được là gián tiếp qua lớp giấy báo hoặc khăn giấy để thu sáp và để lộ ra những gam màu và dòng hoa văn đặc trưng của nghệ thuật bantik. Phương pháp làm tan sáp này được gọi là Batik Tulis.

Các bản khắc bằng đồng (hay cap) được phát triển ở Java trong thế kỷ 20 được xem là một cuộc cách mạng trong việc sản xuất những tấm vải batik. Nó giúp cho sản phẩm có được chất lượng cao hơn, mang những thiết kế phức tạp hơn và công việc vẽ mẫu cũng nhanh hơn nhiều so với việc vẽ bằng tay-sơn trước đây. Phương pháp này được gọi là Batik Cap.

Màu sắc truyền thống thường được sử dụng trong nghệ thuật batik là màu nâu và màu chàm. Đó là những gam màu được chiết xuất dễ dàng từ thiên nhiên. Ngày nay, màu sắc sử dụng trong Batik rất đa dạng và phong phú. 

Các họa tiết hoa văn trang trí batik được chia thành 2 loại đó là những hoạ tiết hình học và những hoạ tiết khác. Những hoạ tiết hình học được sử dụng trong batik như hình tròn, tam giác, đa giác, caro… Với những hoạ tiết hoa văn khác được vẽ bằng tay và in, các tấm vải batik thực sự là một bức tranh tuyệt vời chứ không chỉ là một thứ quần áo nữa.

Trên đảo Java,  đôi khi người dân lại sử dụng các biểu tượng để làm mẫu trang trí batik. Hình tượng các con vật là một biểu tượng mà người dân Java ưa thích. Một số biểu tượng tương đối huyền bí nhưng nhìn chung chúng ít khi chúng được sử dụng để trang trí lên quần áo.