Malaysia không phải gây ấn tượng nhất bởi Kuala Lumpur với tháp đôi Petronas cao ngất trời hay cao nguyên Genting có sòng bạc khổng lồ trong mây. Nơi quyến rũ nhất là Malacca nhỏ nhắn nhưng là nơi “bắt đầu tất cả” - như người Malaysia vẫn nói

Từ cửa khẩu Woodland của Singapore, chỉ mất 5 phút làm thủ tục và đổi xe chúng tôi đã đặt chân sang đất Malaysia để nghe những lời đón chào niềm nở “Selamat Datang” (Hoan nghênh bạn đến Malaysia) vây bọc ngay ở cửa ngõ đất nước.

Thích nhất là ngay tại phòng nhập cảnh, chúng tôi đã nhặt free được “cả rổ” các loại sách báo, tranh ảnh, bản đồ giới thiệu đầy đủ, chi tiết và sinh động về 13 bang của Malaysia. Bỗng chạnh nhớ tới vài ba quyển sách lèo tèo ảm đạm mà giá lại cắt cổ ở các điểm du lịch nước ta.

Nhìn trên bản đồ, Malacca (còn đọc là Melaka) chỉ là một đốm nhỏ (bang nhỏ thứ 2 ở Malaysia, diện tích 1658km2) ở phía Tây Nam. Nhưng chính cái đốm nhỏ đó đã cho cả dải đất này và vùng biển cạnh đó những cái tên nổi tiếng - bán đảo Malacca, eo biển Malacca.

Bạn có xem TV hàng ngày không? Nào là “cướp biển vùng Malacca”, nào là “tập trận ở eo biển Malacca”... Và bây giờ miền đất ấy chỉ cách chúng tôi 220km với hơn 3 tiếng ô tô đường cao tốc chạy suốt chiều dài bang Johor, giữa hai bên núi đồi và những cách rừng tếch, rừng cọ dầu trải dài tít tắp.

Thành phố yên bình

Khác với vùng biển sôi động ngoài kia, thành phố Malacca yên ả thanh bình với những nếp nhà một tầng tường trắng mái đỏ giữa um tùm cây lá: xoài măng cụt, sầu riêng... và đặc biệt rất nhiều dâm bụt - vừa làm hàng rào vừa làm cảnh.

Hoa dâm bụt ở đây được coi là quốc hoa (giở những đồng Ringgit ra ngắm thấy nó có mặt ở khắp các tờ tiền). Hầu hết các nhà đều có chiếc ga-ra nhỏ bên cạnh để xe ô tô. Xe ở đây khá rẻ chỉ khoảng 6000 - 8000 USD một chiếc Proton.

Lượn qua nhiều dãy đồi và những khu phố với những kiểu kiến trúc hết sức đa dạng, chúng tôi vào đến trung tâm thành phố. Vẫn một không khí tĩnh lặng thanh bình, có thể do cơn mưa chiều bất chợt, nhưng hơn cả bởi đây được mệnh danh là thành phố lịch sử, mà các di tích lại quy tụ khá dày ở trung tâm.

So với thành phố nhỏ này thì khách sạn chúng tôi nghỉ lại có vẻ quá đường bệ, “oách” từ cái tên (Golden Legacy - Di sản Vàng) trở đi. Một tòa nhà dễ đến 16-17 tầng nhưng vẫn theo kiểu kiến trúc thực dân.

Nếu đã đến Malacca bạn rất nên ra đường vào buổi tối, không phải để shopping mà là để hưởng không khí trong lành mát rượi. Lạ, ban ngày nắng tháng 7 như đổ lửa mà ban đêm mát lạnh như Hà Nội cuối thu.

Sẽ thấy thi vị hơn nữa nếu làm một cuốc xe trishaw (xe lôi 3 bánh) tham quan vòng quanh thành phố. Xe trishaw là một “đặc sản” Malacca rất gây ấn tượng với du khách. Nom nó giống một giàn hoa di động với hoa lá, lông ngỗng sặc sỡ cài cắm đầy xe và cả người lái. Thuê một chiếc 25-30 phút mất khoảng 10 Ring (40 ngìn VNĐ).

Nếu dạo bộ thì hãy nhớ thỉnh thoảng nhìn xuống chân kẻo vô tình bạn dẫm phải những chú ốc sên to kềnh bò ra từ các bụi cây ven đường.

Chưa bao giờ tôi thấy nhiều ốc sên đến thế, chỉ dăm bước quanh cổng khách sạn mà đã gặp vài chục con to cỡ gần nắm tay trẻ con. Có lẽ do ở đây nhiều cây cối để ẩn náu, lại không bị các loại thuốc trừ sâu tàn hại. Nghe nói cây cối ở đây được bảo vệ rất nghiêm ngặt. Dù là cây trong vườn nhà, muốn chặt cũng phải xin phép, nếu không sẽ bị phạt (đến 50 USD).

Miền đất lịch sử đa sắc màu

Lịch sử Malacca bắt đầu vào năm 1403, khi hoàng tử Parameswara xứ Sumatra bị lưu đày tìm chốn dung thân tại một làng chài nhỏ phía bờ biển đối diện cố hương.

Truyền thuyết kể rằng vừa đặt chân tới đây hoàng tử được chứng kiến cảnh một chú hươu nhỏ bị con chó đuổi cùng đường đã quay lại húc con chó kia xuống sông. Coi đây là điềm tốt báo hiệu miền đất lành, hoàng tử quyết định xây dựng thành phố ở đây và gọi là Malacca theo tên loài cây mà ông đã ngồi nghỉ dưới vòm xanh của nó khi chứng kiến cảnh ngoạn mục trên.

Một truyền thuyết điển hình Á Đông, nhưng hơn ta ở chỗ, người Malaysia đã biết biến cái vô hình thành thứ có thể sờ, ngắm được. Thấy tôi háo hức muốn biết “mặt mũi” cây Malacca, ông Lý - hướng dẫn viên gốc Hoa –-hứa sẽ dẫn đến chính cái cây, nơi hoàng tử Parameswara từng ngồi. Hóa ra nó nằm ngay trên sườn đồi Thánh Paul ở trung tâm thành phố và được bảo vệ bằng một vòng rào khá nhã nhặn.

Cây không lớn như tôi tưởng, có lẽ nó thuộc hàng cháu chắt của cái cây 600 năm trước. Nhưng câu chuyện huyền thoại bao quanh nó cùng tấm biển đồng dưới gốc bỗng khiến cây Malacca mảnh dẻ dường như có hồn vía và trở nên lung linh hơn trong mắt du khách.

Ban mai ở Malacca thật yên ả thanh khiết, cả thành phố như vẫn say ngủ trong sương hồng. Dưới quảng trường trung tâm chỉ thấy các nhóm du khách đang háo hức nhìn ngắm, khiến ta có cảm giác như đang đứng giữa một thị trấn châu Âu.
Đứng trên đỉnh đồi Thánh Paul có thể nhìn thấy hầu như toàn bộ khu phố cổ với chi chít các thắng cảnh, di tích như một tấm gương phản chiếu lịch sử của đất nước Malaysia.

Ngay dưới chân đồi, phía bên trái là tòa nhà Staddhuys ( có lẽ là State House trong tiếng Anh) màu đỏ, cửa trắng đậm phong cách Hà Lan, hồi TK 17 vốn là công thự của các thống đốc Hà Lan, nay là bảo tàng Dân tộc học.

Cách mấy bước liền kề là đài phun nước với cột đá kiểu Anh tưởng niệm Nữ hoàng Victoria (thế đấy, Victoria có mặt ở khắp các châu lục). Xa hơn một chút là phố Tàu với ngôi đền Thanh Vân Đường rực rỡ sắc màu đúng kiểu Trung Hoa thờ Nữ thần biển - người đã phù hộ cho bao thế hệ người Hoa vượt biển sang định cư nơi này.

Đi xuống chân đồi phía bên phải, tôt lọt vào một thế giới đích thực Mã Lai với tòa Cung điện “Melaka Sultanate” nổi tiếng làm hoàn toàn bằng gỗ tếch, nay là Bảo tàng văn hóa được gọi là “Serajah Melayu” (nghĩa là “Biên niên sử Malay”).

Sự đa dạng về kiến trúc và văn hóa ở đây là điều dễ hiểu nếu ta lần giở lại những trang sử hơn 600 năm của mảnh đất này. Dười thời Parameswara, Malacca nhanh chóng trở thành một thương cảng sầm uất cho nhiều tàu thuyền và thương nhân từ Trung Hoa, Ấn Độ, Ả Rập và Châu Âu.

Người Bồ Đào Nha dưới sự chỉ huy của Alfonso de Albuquerque đã đến chinh phục Malacca đầu tiên và đặt ách thực dân suốt 130 năm (từ năm 1511). Liền sau đó, người Hà Lan thế chân thống trị mảnh đất này 154 năm. Từ  năm 1824 cho đến khi Malaysia giành quyền độc lập (năm 1957) đây là thuộc địa của Anh, đấy là chưa kể 3 năm chiếm đóng của Nhật Bản trong Thế chiến II. Còn người Hoa đã đời đời kế tiếp nhau định cư ở đây từ TK.15.

Chính sự đa dạng văn hóa của Malacca là thứ dẫn dụ người ta đến đây nhiều nhất. Tất cả tồn tại bên nhau hồn nhiên, hài hòa: đây quảng trường Bồ Đào Nha, kia phố Tàu, cung điện Sultan đứng cạnh pháo đài Hà Lan, nhà thờ Hồi giáo cách không xa nhà thờ Catholic.

Ngay trong một nhà thờ Thánh Christ cũng thấy đủ hết các dấu ấn từ Bồ Đào Nha, Hà Lan đến Anh. Một điểm hấp dẫn nữa ở đây là hiện tượng đa ngôn ngữ. Có những người nói được nhiều thứ tiếng (Malay, Hoa, ấn Độ), người thuần Hoa, người thuần Ấn, rồi hậu duệ người Bồ Đào Nha và những người Âu - Á... nhưng nhìn chung nếu có thể bạn cứ “bắn” tiếng Anh là họ hiểu hết, chứ không vất vả tay chân như khi du lịch Trung Quốc hay thậm chí Thái Lan.